martes, 5 de diciembre de 2017

Juegos tradicionales de los Choles.


Juegos tradicionales(Oñi’ aläsil).
Trompo(Puya).







Jump’ej aläsil muk’bä iyäsiñtyel, melbilbä tyi tye’  imi lak tyaJ tyi mäñol ya tyi chojñijib. Jiñi puya’ mi’ mejlel tyi tye’ ñaxañ mi lak suklañ itye’el  pätyaj o alaxax  o yañtyakbä tye’ k’äñbilbä. Mik lak tsep y mi lak juchiñ tyi Kuchiluj cha’añ mi’ mejlel li puya’, Mi yotsäbeñtyel jump’ej lawux tyi ñi’ cha’añ muk’bä ik’äñ tyi soñ. Mik käybeñla ityuch tyi yity cha’añ mik bech’beñla ichijil.  Yai mi lak chok tyi lum o tyi piso cha’añ mi kajel tyi soñ. Mej lak lech tyi lak k’äb che’ chonkol tyi soñ li puya’. Li puya’ mi yäsiñtyel tyi juntyikil, cha’tyikil o jo’tyikil xbijtyalo’ mi’ much’ kiñoj ibä cha’añ mi’ choko ipuya’. Ñaxañ mi sujpe jump’ej raya ya’ ba’ mi choko’ ipuya. jiñ ñajtybä mi k’otye ipuya’ jiñ mi’ bäjñel li ipuya. wajali mi käsiñ li puya, che’ñak aläloñtyo’ belek’iñ mik muchkiñloñbä yik’oty pij-ilob cha’añ mi cha’añloñ alas.













Flecha (Wäntye´).

xch’olo’ mi’ bajñe melo’ iwäñtye’ mi imelo’ tyi tye’ jiñäch mi k’äño’ añbä tyi matye’eñtyak, ma’añ mi k’äño’ juloñi cha’añ itsäñtsañob me’, mi k’äño’ li wäñtye’ jin che’ añ ik’äñibal icha’año’  wiñiko’ tyi xäñtye’el.  Ñaxañ  mi lak tsep junts’ijty säyätye’ tyäle’ junts’ijty tsätsätye’ cha’añ iya’wal. Li suyätye’ weñ tsäts mi lak käch tyi ñi’. Li tsätsätye’ mi lak kosiñ, taix ki mejli mejix lak säts’ y mi lak k´el ñaxañ baki mi’ k’otyel.  Jiñi ktyaty mi päyoñ majlel tyi cholel mik ch´äm-majloñ majle wäñtye´ cha´an mi lon tsänsañ tyejlal, mik mulañ k´äñ li wäñtye´ cha´añ mik tsäñsan ty´ul. Ajbi tyi käsiloñ wäñtye´ yik´oty kits´iñ. Sajmä sajñoñ tyi xäñtye´el yik’oty wañtye´. Wajliyi jiñi tsiji’ kolelo’ mach ikäñäyo’ ili jiñche’ maix mi melo’ y maix mi ñoj melo’ li wäñtye’.

1 comentario: